Sinh học lớp 12
Chuyên đề 1 : Cơ chế di truyến biến dị

Xác định trình tự nuclêôtit trên phân tử ADN hoặc ARN.

Cập nhật lúc: 02:18 19-05-2015 Mục tin: Sinh học lớp 12

Hướng dẫn các em cách giải dạng bài xác định trình tự nucleotit trên phân tử gen(ADN), ARN.

Xem thêm:

I. Xác định trình tự nuclêôtit trên phân tử ADN hoặc ARN.

Cho biết: Trình tự nuclêôtit trên một mạch của gen

Yêu cầu:

       + Xác định trình tự nuclêôtit trên gen (ADN).

       + Hoặc xác định trình tự nuclêôtit ARN do gen phiên mã.

Cách giải:

  • Xác định trình tự nuclêôtit trên mạch còn lại của ADN (gen):

 Trong phân tử AND, các nucleotit của hai mạch liên kết với nhau theo nguyên tắc bổ sung: A liên kết với T; G liên kết với X .

Trong quá trình phiên mã , ADN là mạch khuôn để tổng hợp nên phân tử ARN các đơn phân của mạch gốc liên kết với các ribonuclêôtit tự do môi trường nội bào theo nguyên tắc bổ sung

               A mạch gốc liên kết với rU môi trường

               T mạch gốc liên kết với rA môi trường

               G mạch gốc liên kết với rX môi trường

               X mạch gốc liên kết với rG môi trường

 Ví dụ 1: Một gen chứa đoạn mạch có trình tự nuclêôtit là

                 . . . A- G - X - T - T - A - G - X - A . . . .

 Xác định trình tự nuclêôtit tương ứng trên mạch bổ sung.

Hướng dẫn giải bài tập

Theo NTBS các nuclêôtit trên gen liên kết với nhau theo nguyên tắc A liên kết với T, G liên kết với X

Vậy:     Mạch có trình tự: . . . A - G - X - T - T - A - G - X - A . . . .

            Mạch bổ sung là: . . . T - A -  G - A - A - T - X - G - A . . .

 Ví dụ 2: Một gen chứa đoạn mạch bổ sung với đoạn mạch mang mã gốc có trình tự nuclêôtit  là:

                               . . . A - G - X - T - T - A - G - X - A . . . .

Xác định trình tự các ribônuclêôtit được tổng hợp từ đoạn gen này.

Hướng dẫn giải bài tập

  • Xác định trình tự nucleotit trên mạch gốc 
  • Xác định trình tự các nucleotit trên mạch gốc
  • Xác định trình tự nucleotit trên mạch ARN (theo nguyên tắc bổ sung)

Giải

Theo NTBS: Các nuclêôtit trên gen liên kết với nhau theo nguyên tắc A liên kết với T, G liên kết với X. Trong quá trình phiên mã các nuclêôtit trên gen liên kết với các nuclêôtit  môt trường theo nguyên tắc:

                       A mạch gốc liên kết với U môi trường

                       T mạch gốc liên kết với A môi trường

                       G mạch gốc liên kết với X môi trường

                       X mạch gốc liên kết với G môi trường

Theo bài ra: mạch bổ sung của gen:     . . . A - G - X - T - T - A - G - X - A . . . .

                       => Mạch gốc của gen:  . . . T - X - G - A - A - T - X - G - T . . . .

                    => ARN                 . . . A - G - X - U - U - A - G - X - A . . . .

Lưu ý: Trình tự nuclêôtit mARN giống trình tự nuclêôtit của mạch bổ sung (thay T bằng U)

Ví dụ 3 : Phân tử mARN chứa đoạn mạch có trình tự nuclêôtit là

                        . . . A- G - X - U - A - G - X - A . . . .

 Xác định trình tự nuclêôtit tương ứng trên gen.

Hướng dẫn giải bài tập

mARN                   . . . A - G - X - U - U - A - G - X - A . . . .

Mạch gốc:                . . . T - X - G - A - A - T - X - G - T . . . .

Mạch bổ sung:          . . . A - G - X - T - T - A - G - X - A . . . .

II. Vận dụng xác định số lượng các loại nucleotit trong phân tử ADN 

Bài toán 1. Một gen của sinh vật nhân sơ có Guanin chiếm 20% tổng số nuclêôtit của gen. Trên một mạch của gen này có 150 Ađênin và 120 Timin.

Xác định số lượng các loại nucleotit trong gen ?

Hướng dẫn giải bài tập

Theo NTBS ta có :      

                       %G + %A = 50% => %A = 30%

                      Theo bài ra A1 = T2 = 150; T1= A2 = 120

                       =>  A = T = A1+ A2= 270

Vì Guanin chiếm 20%  và Ađênin chiếm 30 % tổng số nuclêôtit nên ta có

                      => G = X  = (270 : 30%)  x 20 % = 600

Bài toán 2. Trong tế bào nhân sơ, xét một gen dài 4080 A0, có 560 Ađênin. Mạch đơn thứ nhất của gen có 260 Ađênin và 380 Guanin, gen này phiên mã cần môi trường nội bào cung cấp 600 Uraxin.Tính số lượng từng loại nuclêôtit trên gen.

2. Tìm mạch mã gốc của phân tử ADN

Hướng dẫn giải bài tập

1. Tính số lượng từng loại nuclêôtit trên gen.

       - N =   4080 × 2 : 3,4 = 2400

       - A = T = 560 => G = X = (2400 : 2 -560)= 640.

2. Tính số NTBS      A1 = T2 = 260

                                 G1 = X2 = 380.

                                 X1 = G2 = Ggen - G1= 640 - 380 = 260.

                                 T1 = A2 = A - A1 = 560 - 260 = 300.

 Do Umtcc = 600 =  300 x 2  => mạch 2 là mạch gốc. 

Mở rộng :Xác định cấu tạo và cấu trúc của ADN và ARN

Xét về cấu tạo : 

Nếu axit nucleotit có A , T , G , X => phân tử ADN 

Nếu axit nucleotit có A , U , G , X => ARN 

Xét về cấu trúc không gian : 

Lưu ý:  Theo NTBS trong phân tử ADN 

                 A1=T2; T1= A2; G1= X2; X1=G2.=> A

                 %A +%G = 50%.

                 A1+A2=T1+T2= Agen; G1+G2= X1+X2= Xgen

Nếu phân tử ADN mang cấu trúc mạch kép thì có A = T ; G = X 

Nếu phân tử ADN có cấu trúc mạch đơn thì A khác T hoặc G khác X 

Nếu phân tử ARN có cấu trúc mạch đơn thì A khác U hoặc G khác X

Nếu phân tử ARN mang cấu trúc mạch kép thì có A = U ; G = X

Ví dụ minh họa : 

Phân tích thành phần hóa học của một axit nuclêic cho thấy tỉ lệ các loại nuclêôtit A = 20%; G = 35%; T = 20% và số lượng X = 150.

a. Axit nuclêic này là ADN hay ARN, cấu trúc mạch đơn hay kép?

b. Tính số liên kết photphodieste giữa các nucleotit trong gen 

c. Tính chiều dài axit nuclêôtit trên.

Hướng dẫn giải bài tập

a. Do trên axit nuclêôtit có A, T, G, X => ADN. Vì %A ≠%T không tuân theo nguyên tắc bổ sung => mạch đơn.

    => Axit nuclêic này là ADN có cấu trúc mạch đơn.

b. Số liên kết photphodieste trên axit nuclêic trên:

       Có X = 150, chiếm 30% => N = 150 : 30×100 = 500.

    Số liên kết photphodieste = 500 - 1 =499.

c. Chiều dài của gen là : 

     500 x 3,4 = 1700 

 

Tất cả nội dung bài viết. Các em hãy xem thêm và tải file chi tiết dưới đây:

Group 2K8 ôn Thi ĐGNL & ĐGTD Miễn Phí

Luyện Bài tập trắc nghiệm môn Sinh lớp 12 - Xem ngay

>>  2K8 Chú ý! Lộ Trình Sun 2026 - 3IN1 - 1 lộ trình ôn 3 kì thi (Luyện thi 26+ TN THPT, 90+ ĐGNL HN, 900+ ĐGNL HCM, 70+ ĐGTD - Click xem ngay) tại Tuyensinh247.com.Đầy đủ theo 3 đầu sách, Thầy Cô giáo giỏi, luyện thi theo 3 giai đoạn: Nền tảng lớp 12, Luyện thi chuyên sâu, Luyện đề đủ dạng đáp ứng mọi kì thi.
Bài liên quan

  • ĐỀ CƯƠNG CHUYÊN ĐỀ CƠ CHẾ DI TRUYỀN VÀ BIẾN DỊ(17/03)

    Sau khi học xong phần chương I cơ chế di truyền biến dị cấp độ thì học sinh cần trả lời được các câu hỏi sau:

  • Cấu tạo và chức năng của ADN và gen(25/04)

    ADN là đại phân tử hữu cơ cấu tạo theo nguyên tắc đa phân , các đơn phân là các nucleotit.ADN gồm hai chuỗi polinucleotit liên kết với với nhau theo nguyên tắc bổ sung Chức năng của ADN là mang , bảo quản và truyền đạt thông tin di truyền

  • Cấu tạo và chức năng của ARN (12/05)

    ARN được cấu tạo theo nguyên tắc đa phân gồm 4 loại rinucleotit, chỉ có 1 chuỗi poliribonucleotit. Có 3 loại ARN (mARN,t ARN, rARN) mỗi loại thực hiện một chức năng nhất định trong quá trình truyền đạt thông tin từ ADN sang protein

  • Mã di truyền(27/05)

    Mã di truyền là được coi là mật mã mang thông tin di truyền từ mạch mã gôc trên phân ADN đến trình tự axit amin trong chuỗi polipetit.Mã di truyền mã hóa thông tin trong chuỗi polipetit như thế nào. Mã di truyền có các đặc điểm gì. Chúng ta cùng tìm hiểu trong bài viết.

  • Quá trình nhân đôi ADN (19/05)

    Tóm tắt diễn biến quá trình nhân đôi ADN của sinh vật. Phân biệt quá trình nhân đôi ADN của sinh vật nhân sơ và sinh vật nhân thực

  • Phiên mã(29/05)

    Phiên mã là quá trình tổng hợp nên các phân tử ARN để tham gia trực tiếp vào quá trình tổng hợp protein

  • Dịch mã (29/05)

    Dịch mã là quá trình tổng hợp chuỗi polipeptit dựa trên trình tự các nuclotit trên phân tử mARN. Nhờ có quá trình dịch mã mà các thông tin di truyền trong các phân tử axit nucleotit được biểu hiện thành các tính trạng biểu hiện ở bên ngoài kiểu hình.Quá trình dịch mã diễn ra như thế nào chúng ta cùng tìm hiểu trong bài viết sau.

  • Điều hòa hoạt động gen (28/05)

    Điều hoạt hoạt động gen là quá trình điều hòa hoạt động nhân đôi, phiên mã , dịch mã ở sinh vật. Từ đó, điều hòa hoạt động gen quy định lượng sản phẩm do gen tạo ra ( ARN và protein)

  • Xác đinh số phân tử ADN và sỗ chuỗi polinucleotit được tạo ra trong quá trình nhân đôi (24/06)

    Bài viết hướng dẫn các em cách tính số lượng các phân tử ADN (gen) con, chuỗi polinucleotit được tạo ra qua quá trình nhân đôi.

  • Tính số nucleotit môi trường cung cấp cho quá trình nhân đôi (25/06)

    Cung cấp công thức lí thuyết, lời giải chi tiết và một số bài tập áp dụng cho dạng tính số lượng nucleotit trong quá tình nhân đôi ADN

Gửi bài tập - Có ngay lời giải!